Τρεις αδελφές αργοπεθαίνουν

Πλημμυρίδα ευαισθησίας. Ατελείωτη Πινακοθήκη μιας ανεκτίμητης έκθεσης φωτογραφίας. Από τα Σκόπια το κέντημα ύψιστης καλλιτεχνίας. Με το χέρι, την καρδιά και την καλλιτεχνική καλλιέργεια της Teona Strugar Μitevska, δηλαδή Θεώνης Μιτέφσκα. Υπό τον τίτλο «Jas sum od Τitov Veles». Γεννήθηκα στο Τίτο Βέλες.
Μικρό, χαμηλόφωνο, ευάλωτο, απροστάτευτο, θεσπέσιο. Αμ τι νομίζατε. Οι γείτονες με μεγαλύτερη Παιδεία φορτωμένοι. Επί Τίτο, τα πρωτοξάδελφα της μεγάλης Σχολής της Γιουγκοσλαβίας από την οποία προέκυψε ο Εμίρ Κουστουρίτσα. Για να υπενθυμίσω και την απληροφόρητη αμηχανία σας να διορθώσω. Πριν από 14 χρόνια ο Σκοπιανός Μίλτσο Μαντσέφσκι με το «Βefore the rain» (Πριν από τη βροχή) και με τη σημαία με το αστέρι της Βεργίνας να ανεμίζει στο φεστιβάλ της Βενετίας, κερδίζει Χρυσό Λιοντάρι καλύτερης ταινίας, διάκριση που δεν έχει συμβεί με κανέναν Έλληνα σκηνοθέτη, ούτε με τον Αγγελόπουλο (το Λιοντάρι που κέρδισε για τον «Μεγαλέξαντρο» ήταν ένα από τα τρία εκείνης της χρονιάς, του 1981 αν δεν με απατά η μνήμη μου). Η μόλις 35 ετών Τeona- η σκηνοθέτις ντε- είναι η μεγαλύτερη αδελφή της Λαμπίνα Μιτέφσκα, πρωταγωνίστριας στη «Βροχή» του Μαντσέφσκι και μία από τις τρεις αδελφές του «Βέλες»... Γυναικεία συνωμοσία. Με εξαιρετική, μοναδική θα ΄λεγα, αίσθηση των όγκων, της γεωμετρίας, του κάδρου και των ήχων. Ταλεντάρα η Μιτέφσκα. Έχει αρπάξει καμβά και μπογιές και ζωγραφίζει όλα τα πλάνα με ελάχιστα υλικά και με φόντο τους τοίχους ενός καταρρέοντος σπιτιού όπως σήμερα είναι τα Σκόπια. Γράφει απίστευτα. Με μια μελωδία πιάνου. Αποτέλεσμα; Οι απλοί ήχοι μιας απλής μελωδίας να διαστέλλονται στον όγκο ορχήστρας δωματίου. Ως ατμόσφαιρα, μέσα ο Κισλόφσκι, μέσα ο Τσέχωφ, μέσα και ο Μπέργκμαν. Όμως επί της σεναριακής ουσίας μονοδιάστατο, μονόχορδο. Από το πρώτο μέχρι το τελευταίο πλάνο τα ίδια και τα ίδια. Τρεις αδελφές και πεθαίνοντας ως χώρα. Μέτριο σενάριο, εξαιρετική σκηνοθεσία. Κρίμα. Με δυο λόγια: Τρεις αδελφές στη μελαγχολική, παρακμιακή πόλη Τίτο Βέλες. Η πρώτη εξαρτημένη και βουτηγμένη στα ναρκωτικά. Η δεύτερη σιωπηλή, φευγάτη, απογειωμένη. Η τρίτη, η μικρότερη, βγάζει το ψωμί της ως καθαρίστρια με στόχο να φύγει για Αθήνα. «Το κόλπο να πάρεις βίζα είναι να πεις Σκόπια, όχι Μακεδονία». Ν΄ απαρνηθείς την πατρίδα. Οι άντρες εκμεταλλευτές, βίαιοι, βρώμικοι, κακοί. Ένας εξ αυτών με αντάλλαγμα τον συχνό σεξουαλικό «βιασμό», εξασφαλίζει δωρεάν ουσίες για τη μεγάλη αδελφή των ναρκωτικών. Όλες οι πόρτες κλειστές. Επιθανάτιος ρόγχος και για τις τρεις αδελφές.

Καθηλωτική, ιδιαίτερη, φωτογραφία Ατμόσφαιρα Μπέργκμαν, Κισλόφσκι και Τσέχωφ Μέτρια σεναριακή ουσία
Δημήτρης Δανίκας – ΤΑ ΝΕΑ (7/10)