Έναμεγάλο "μικρό" αριστούργημα. Χαμηλών τόνων και υψηλής αισθητικής που ακόμα κι ο Όζου θα ζήλευε. Ο "τεράστιος" σκηνοθέτης Γιόζι Γιαμάντα μας χαρίζει απλόχερα, μα σιωπηλά, συγκίνηση και τρυφερότητα χωρίς να παραμερίζει την εγκεφαλική σκέψη, την ιστορική διαλεκτική, την τολμηρή αυτοκριτική της κοινωνίας και του έθνους, μια πολύ δύσκολη εποχή, όπου κυριαρχούσε άκρατος εθνικισμός και ανυπόστατος λαϊκισμός. Δεν κάνει καμία παραχώρηση στις εύκολες δραματουργικά λύσεις. Με σκηνοθετική λιτότητα, σεναριακή οικονομία, τη σοφία των 78 του χρόνων και την ωριμότητα των 80 ταινιών του κάνει μια σπουδαία ταινία με αντιπολεμικό κυρίως χαρακτήρα. Πρόκειται για έναν ύμνο στην ελευθερία, τόσο την ατομική όσο και την συλλογική, απέναντι σε κάθε μορφής βαρβαρότητα και ψευδεπίγραφων ιδεολογικών πολέμων, ουσιαστικά είναι η παρακαταθήκη του για το μέλλον μέσα από την γνώση και την διδαχή των λαθών της Ιστορίας. Καυτηριάζει την εθνική προδοσία και την άνευ ορίων πίστη στον Αυτοκρατορικό επεκτατισμό με τίμημα την ανθρώπινη ζωή. Ενάντια σε κάθε μορφής λογοκρισία, καταπίεση και πλύση εγκεφάλου, παίρνει σαφή θέση υπέρ της ελευθερίας της σκέψης και της διακίνησης των ιδεών. Ναι στη μνήμη όχι λήθη, είναι το δίδαγμα που φωτίζει η πορεία αυτού του μεγάλου κινηματογραφιστή που καταπιάνεται για άλλη μια φορά σε πραγματικά γεγονότα "εποχής". Ναι στην προσωπικότητα, όχι στην "προβατοποίηση".
Ο Ιάπωνας δημιουργός κάνει ταινίες από τη δεκαετία του '60, όμως δε θα ξεχάσουμε ποτέ τον ΣΑΜΟΥΡΑΪ ΤΟΥ ΛΥΚΟΦΩΤΟΣ (THE TWILIGHT SAMURAI) το 2002, μια εντελώς απομυθοποιητική ματιά στα Ιστορικά είδωλα της Άπω Ανατολής που γαλούχησαν γενιές... Ο Γιαμάντα έχει μια τάση να "κατεβάζει" το πήχυ του απροσπέλαστου, του "δήθεν" άπειρου, του Υπέρ- και του κάθε -ισμού στα πραγματικό του μέγεθος. Έτσι ψύχραιμα και νηφάλια μας παρουσιάζει τα γεγονότα, ρεαλιστικά, χωρίς έπαρση και στόμφο, με λογική, σύνεση κι αγάπη. Χωρίς υπερβολές, κούφιες επιδιώξεις και χάρτινη παραχάραξη, μένει στην ανθρωπιά. Το ίδιο συνέβη και μετά από 2 χρόνια (το 2004) όταν έκανε το ΚΡΥΦΟ ΣΠΑΘΙ ΤΟΥ ΣΑΜΟΥΡΑΪ (THE HIDDEN BLADE), το σίκουελ, ενώ η τριλογία του έλαβε τέλος το 2006 με την ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΣΑΜΟΥΡΑΪ (LOVE AND HONOR). Ο Γιαμάντα δεν ονειρεύεται "καρβέλια" ούτε λεφτά, δόξα κλπ. Προσγειωμένος σε ένα οικουμενικό σύστημα αξιών και ένα πειθαρχημένο τρόπο ουμανιστικής σκέψης, δε διστάζει να έρθει σε εσωτερική σύγκρουση με τις θεωρίες του αναιρώντας τον συντηρητικό τοπικισμό κατά βάθος και κατά πλάτος! Θυμίζει στην εξέλιξη, θα λέγαμε τον σχεδόν συνομήλικό του Κλιντ Ίστγουντ (ένα χρόνο μεγαλύτερος) και την προσωπική του μάχη με τα στοιχειωμένα φαντάσματα της Ιστορίας απέναντι στα κίβδηλα σύμβολα, τις στρατηγικές παραπλάνησης ή και φίμωσης της αλήθειας (ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΒΟΖΙΜΑ, ΟΙ ΣΗΜΑΙΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΜΑΣ). Κοινό και των δύο, η ανατροπή των προτύπων. Θρησκευτικών, πολιτικών, κοινωνικών, οικογενειακών. Στο ΚΑΜΠΕΪ η πατριαρχική κοινωνία ανατρέπεται από την εσωστρέφεια και την αδυναμία ελέγχου της επιρροής της. Η παρακμή του συστήματος είναι ζήτημα χρόνου όταν η κοινωνία κοιτάζει τα προβλήματα με παρωπίδες και στη βάση της προσωρινής καταστολής. Το αγαπημένο μου μοτίβο από την πλούσια θεματικά εποχή του Β' Π.Π. είναι μια ανεξάντλητη πηγή θάρρους και αυταπάρνησης, ηρωισμού και δικαιοσύνης. Η σφικτή σκηνοθεσία του μαέστρου Γιόζι, η γενική ατμόσφαιρα των χώρων, τα σκηνικά και τα κοστούμια συνθέτουν μια εμπνευσμένη συμφωνική ορχήστρα που δύσκολα μπορεί κανείς να προσπεράσει. Οι ερμηνείες των Asian stars (και είναι πολλοί!) της ταινίας, είναι πειστικές, αληθινές, μετρημένες, χάρη στην πατρική καθοδήγηση του δημιουργού. Σοφές και αξιοθαύμαστες. Θα ταυτιστείτε με κάποιον από τους χαρακτήρες. Τουλάχιστον αρχικά. Γιατί στη γωνία σας περιμένει η "ανατροπή", ανάλογα με τον ήρωα που θα επιλέξετε!
Και είναι τέτοιου μεγέθους η εμπειρία του καστ, που επικοινωνιακά (με το κοινό) δεν πρόκειται σε κανένα βαθμό και λεπτό της ώρας να κουράσει, αφηγηματικά, η ίντριγκα. Πράγματι, η προσιτότητά της είναι μέγα ατού, τόσο που η διαφορετικότητα της γλώσσας (οι αρνητικά προκατειλημμένοι θεωρούν ότι οι ταινίες ασιατικής καταγωγής, είναι "δύσκολες" ή μόνο για φανατικούς σινεφίλ) να επηρεάσει στο ελάχιστο την τελική επιλογή σας. Μια ταινία όχι μόνο για ψαγμένους ή για φεστιβαλικό κοινό. Ταινία ρεαλιστική, αυθεντική, ζωντανή. Μιλά στην καρδιά, σέβεται το νου, αγκαλιάζει την ψυχή... Τι άλλο θέλετε τις χαλεπές μέρες που ζούμε; Καλύτερο "γιατρικό" από το ΚΑΜΠΕΪ, σπάνια βρίσκεις στον Κινηματογράφο κι αυτό γιατί πληροί ολοκληρωμένα και σε βάθος τα κριτήρια της λαϊκής Τέχνης. Οι ταινίες του Γιαμάντα γίνονται για όλους τους ανθρώπους του κόσμου, χωρίς διακρίσεις σε φύλο, ηλικία, γλώσσα, θρησκεία ή πολιτικές πεποιθήσεις. Απευθύνεται σε μια κοινωνία αταξική...
Απορροφώντας τους κραδασμούς του Δευτέρου Παγκοσμίου Πόλεμου στη βελούδινη αφηγηματική υφή του, το «Kabei: Our Mother» είναι μια ιστορία που αλλάζει χέρια λόγω αναγκαστικής προσγείωσης. Αφηρημένος πατριάρχης τετραμελούς οικογένειας κατεβαίνει υποχρεωτικά από τα σύννεφα όταν τον συλλαμβάνουν για τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Παραδίδοντας τα σκήπτρα στη σύζυγό του, ο Γιαμάντα γιορτάζει την αλλαγή φρουράς με μια τρυφερή ταινία για την επίμονη μητρότητα, βασισμένη στα απομνημονεύματα του Τερούγιο Νογκάμι.
