«ΤΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ»

Καταφύγιό μας οι άνθρωποι

Η ζωή μπορεί να είναι όμορφη αλλά δεν είναι καθόλου εύκολη. Το κακό καραδοκεί και τότε όλα γίνονται ρημαδιό και μόνη μας παρηγοριά είναι οι άνθρωποι, ένα βλέμμα, ένα άγγιγμα του χεριού, μια αγκαλιά. Ο Φρανσουά Οζόν με τη νέα του ταινία «Το καταφύγιο», ένα κοινωνικό δράμα με ψυχολογικές προεκτάσεις, θέτει το ζήτημα επί τάπητος. Όταν αντιμετωπίζεις την απομόνωση, την κοινωνική κατακραυγή, το θάνατο, ο δρόμος που θα σε βγάλει από το λαβύρινθο είναι οι άνθρωποι.

Η ιστορία ξεκινά με το Λουίς και τη Μουσέ, ένα νεαρό ζευγάρι ηρωινομανών με τον Λουίς να πεθαίνει από υπερβολική δόση και τη Μουσέ να πέφτει σε κώμα και να γλυτώνει. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας της μαθαίνει από το γιατρό πως είναι έγκυος. Η κοπέλα αποφασίζει να κρατήσει το παιδί και απομονώνεται σε ένα σπίτι στην εξοχή. Εκεί την επισκέπτεται ο ομοφυλόφιλος αδελφός του Λουίς, ο Πολ. Και ενώ αρχικά η απομόνωση στην εξοχή μοιάζει να είναι το καταφύγιο για τη Μουσέ, στην πορεία αναδεικνύεται η δύναμη της ανθρώπινης επαφής και της επικοινωνίας. Οι δυο νέοι γίνονται το καταφύγιο του ενός για τον άλλον, ο Πολ μέσω της Μουσέ γνωρίζει τον αδελφό του όπως δεν τον γνώρισε ποτέ, η Μουσέ μέσω του Πολ μπαίνει μέσα στην οικογένεια του Λουίς.. Ο Οζόν σκηνοθετεί μια ωρολογιακή βόμβα, όπως είναι τα ανθρώπινα συναισθήματα. Η ένταση υπάρχει αλλά ποτέ δεν εμφανίζεται με τη μορφή έκρηξης, οι απαντήσεις δίδονται αργά και βασανιστικά. Τίποτε δεν είναι εύκολο και προφανές στην ταινία, πίσω από τις εικόνες καραδοκούν διάφορα ερωτήματα και σκέψεις περί ηθικής και περί συναισθημάτων. Ο σκηνοθέτης επιχειρεί μια βαθιά εξερεύνηση των δύο χαρακτήρων, απογυμνώνει τη Μουσέ και τον Πολ από το ένδυμα της καθημερινότητας και τους επανεμφανίζει δυνατούς και καθάριους, χωρίς φόβο να κοιταχτούν στα μάτια και να δείξουν τι ακριβώς είναι. Και όχι μόνον ο ένας στον άλλον αλλά ακόμη και στους ίδιους τους εαυτούς τους, αφού συχνά ο εαυτός είναι εκείνος από τον οποίο κρυβόμαστε. Το παιδί που περιμένει η Μουσέ είναι και για τους δύο το κοινό τους σημείο. Για την κοπέλα ο αγαπημένος της για τον Πολ ο αδελφός του. Γιατί κανένας θάνατος δεν μπορεί να σταματήσει τη ζωή και την ελπίδα, γιατί κάθε πρωί ξεκινά μια καινούργια μέρα.

Ο Φρανσουά Οζόν ξεδιπλώνει την ιστορία του χωρίς βιασύνη. Και μέσα από την αφήγηση αφουγκράζεται την ανθρώπινη ανάγκη, τον πόνο της απώλειας, το δράμα της κοινωνικής απομόνωσης, το αδιαμφισβήτητο της συνύπαρξης των ανθρώπων και τέλος, το δικαίωμα στη διαφορετικότητα. Δεν καταφεύγει στην ευκολία της καταγγελίας και του διδακτισμού, αλλά δίνει στους χαρακτήρες του τις πραγματικές τους διαστάσεις, διαστάσεις ανθρώπινες που ξεπερνούν τα όποια πάθη. Με το βάρος να πέφτει στην ψυχολογική εξερεύνηση και το πλησίασμα των δύο πρωταγωνιστών, ο Οζόν επιλέγει μια λιτή και σχετικά ελεύθερη σκηνοθεσία. Οι διάλογοι είναι μεστοί και αποφεύγουν τη φλυαρία που συναντάμε συχνά σε γαλλικές ταινίες. Θαυμάσια σπουδή επάνω στους χαρακτήρες, ψυχολογικό βάθος, εικόνες που μιλούν και δημιουργούν την ένταση του απροσδόκητου. Διαφωνεί κανείς πως ζούμε καθημερινά το απροσδόκητο; Όχι μόνο στην καθημερινότητα της ζωής μας αλλά και στις σχέσεις μας με τους ανθρώπους. Με αυτούς που βρισκόμαστε κοντά και τολμάμε να τους πλησιάσουμε περισσότερο. Τότε ανακαλύπτουμε πως τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται, πως μπορεί να βρεθούμε μπροστά σε εκπλήξεις, δυσάρεστες ή ευχάριστες δεν έχει σημασία, αλλά οπωσδήποτε εκπλήξεις. Και αξίζει να το κάνουμε γιατί μόνον έτσι μπορούμε να γνωρίσουμε τους άλλους, να τους εκτιμήσουμε ή να τους απορρίψουμε. Αυτό έκαναν η Μουσέ και ο Πολ, αφέθηκαν και αφού ανακάλυψαν το καταφύγιό τους, βγήκαν πιο δυνατοί, πιο ώριμοι, πιο σοφοί.

Στους κινηματογράφους από 23 Σεπτεμβρίου:
ΕΛΛΗ: Ακαδημίας 64, Ώρες προβολών: 18.30 - 20.30 - 22.30.
ΤΡΙΑΝΟΝ: Κοδριγκτώνος 21, Ώρες προβολών: 19.00 - 20.45 - 22.30



ΠΗΓΗ: kersanidis.wordpress.com (Στράτος Κερσανίδης)

«On the road» για το σινεμά

Το ευαγγέλιο της μπίτνικ γενιάς, το βιβλίο του Τζακ Κέρουακ «Στον δρόμο», γυρίζεται ταινία με σκηνοθέτη τον Βάλτερ Σάλες, γνωστό από τα «Ημερολόγια Μοτοσικλέτας», και παραγωγό τον Φράνσις Φορντ Κόπολα.



Βρήκε τον δρόμο του για τη μεγάλη οθόνη το πιο διάσημο ταξίδι χωρίς προορισμό στην αμερικανική ήπειρο. Αυτό που ανακάλυψε τις συντεταγμένες του στην πένα του Τζακ Κέρουακ (1922-1969) και στο βιβλίο «Στον δρόμο» («On the road», 1957) και έγινε ευαγγέλιο όχι μόνο της μπίτνικ γενιάς, αλλά και κάθε οργισμένου νέου, πρόθυμου να ταυτιστεί με τη μυθολογία της λεωφόρου στο πουθενά, που συμβόλισε το πνεύμα ελευθερίας και αντίστασης στον συντηρητισμό της Αμερικής του '50.
Πριν από ένα μήνα ξεκίνησαν στον Καναδά τα γυρίσματα της ταινίας, με παραγωγό τον Φράνσις Φορντ Κόπολα και σκηνοθέτη τον Βραζιλιάνο Βάλτερ Σάλες, ο οποίος έγινε διάσημος χάρη σε ένα άλλο μεγάλο οδοιπορικό που σκηνοθέτησε, αυτό του Τσε Γκεβάρα στη Λατινική Αμερική, στα «Ημερολόγια μοτοσικλέτας». Από την ίδια ταινία φέρνει μαζί του τον σεναριογράφο Χοσέ Ριβέρα και τον συνθέτη Γκουστάβο Σανταολάγια, ο οποίος είχε τότε κερδίσει για το σάουντρακ Οσκαρ. Θα συνεχίσουν γυρίσματα σε Νέα Ορλεάνη, Μεξικό και Σαν Φρανσίσκο.

Κυνηγώντας ένα φάντασμα
Η ιδέα της κινηματογραφικής μεταφοράς του βιβλίου ταλαιπωρεί το μυαλό του 54χρονου Βάλτερ Σάλες εδώ και πέντε χρόνια. Εφτασε στο σημείο να ακολουθήσει τα φαντάσματα του Κέρουακ και του Κάσιντι, κάνοντας ακριβώς την ίδια τροχιά που διέγραψαν στα βάθη της Αμερικής, για να μπει στο πνεύμα του φημισμένου οδοιπορικού. Με ένα μικρό συνεργείο, μια παλιά κάμερα σούπερ 8 και ένα mini-DV, κατέληξε σε ένα δίωρο ντοκιμαντέρ, το «In Search of On the road».


«Είμαι παθιασμένος με το βιβλίο "Στον δρόμο" από τότε που το διάβασα πρώτη φορά, όταν ήμουν 20 χρόνων. Ανέτρεξα σε αυτό πριν ξεκινήσω τα γυρίσματα του "Ημερολογίου μοροσικλέτας". Το ταξίδι του νεαρού Ερνέστο κατέληξε στην παραγωγή μιας πολιτικής επανάστασης. Το βιβλίο "Στον δρόμο" είναι η έκφραση μιας κίνησης που προκάλεσε επανάσταση στη συμπεριφορά», έλεγε ο Βάλτερ Σάλες σε συνέντευξή του, λίγο πριν ξεκινήσει τα γυρίσματα.





Τον ρόλο του νεαρού Νεοϋορκέζου συγγραφέα Σαλ Παραντάιζ -alter ego του Κέρουακ- που ξεκίνησε με οτοστόπ μια διαδρομή αυτογνωσίας μέσα στα αχανή τοπία της Αμερικής, με την τζαζ να δίνει τον ρυθμό μιας μελοποιημένης ποιητικής γραφής, τα ναρκωτικά να ανοίγουν το μυαλό σε παραισθήσεις και τα μεξικανικά πορνεία να προκαλούν τις αισθήσεις, υποδύεται ο Σαμ Ράιλι. Τον γνωρίσαμε από την ταινία «Control» του Αντον Κόρμπιν, όπου υποδύθηκε τον αυτόχειρα Ιαν Κέρτις, ηγέτη των «Joy Division».
Ενας επίσης νέος ηθοποιός, ο Γκάρετ Χέντλαντ -ο οποίος πρωταγωνιστεί στην περιπέτεια φαντασίας «Tron: Legacy», που θα βγει μέσα στη χρονιά- θα είναι ο συνοδοιπόρος του στη χαοτική περιπλάνηση, ο επικίνδυνος πρώην κατάδικος Νταν Μόριαρτι. Ο Κέρουακ εμπνεύστηκε τον χαρακτήρα από τον κολλητό του Νιλ Κάσιντι, στον οποίο χάρισε, μέσα από το βιβλίο, τη φήμη ενός αρχετυπικού Αμερικανού ήρωα.
Τη Μέρι Λου (Λου Αν Χέντερσον, πρώτη γυναίκα του Κάσιντι) θα ενσαρκώσει η Κρίστεν Στιούαρτ, η οποία έγινε διάσημη από το «Λυκόφως» ως θνητή που ερωτεύεται τον πιο σέξι βρικόλακα του Χόλιγουντ, δηλαδή τον Ρόμπερτ Πάτινσον. Θα παίξουν ακόμα ο Βίγκο Μόρτενσεν ως Ολντ Μπουλ Λι (δηλαδή Γουίλιαμ Μπάροουζ), η Κίρστεν Ντανστ ως Καμίλ (Κάρολιν Κάσιντι), ο Τομ Στούριτζ ως Κάρλο Μαρξ (Αλεν Γκίνσμπεργκ) και ο Στιβ Μπουσέμι.

Κινηματογραφικές απόπειρες
Ο Κόπολα είχε αγοράσει τα δικαιώματα του βιβλίου το 1980 έναντι 95.000 δολαρίων. Ο βασικός χρηματοδότης της ταινίας, που έχει μπάτζετ 25 εκατομμύρια δολάρια, είναι η Mk2 του Γαλλορουμάνου κινηματογραφικού μεγιστάνα Μαρίν Καρμίτζ.
Η σχέση του βιβλίου με το σινεμά ξεκινάει ήδη από τότε που κυκλοφόρησε. Το 1957 επρόκειτο να μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη με πρωταγωνιστές τους Μάρλον Μπράντο και Θίοντορ Μπίκελ ως Κάσιντι και Κέρουακ αντίστοιχα. Δεν γυρίστηκε ποτέ. Ούτε σχεδόν μισόν αιώνα αργότερα, το 2001, η παραγωγή που ετοίμαζε επίσης ο Κόπολα, με σκηνοθέτη τον Τζόελ Σουμάχερ. Ωστόσο, ως βιβλίο-αρχέτυπο της ιδέας του road movie, επηρέασε στο μεταξύ πολλές ταινίες που ακολούθησαν το είδος, όπως «Ο ξέγνοιαστος καβαλάρης» του Ντένις Χόπερ, «Παρίσι-Τέξας» του Βιμ Βέντερς, «Θέλμα και Λουίζ» του Ρίντλεϊ Σκοτ.

Σχεδόν 60 χρόνια πριν...
Το θρυλικό πλέον «Στον δρόμο» ήταν προϊόν ενός συγγραφικού παροξυσμού του Κέρουακ, που κράτησε μόνο τρεις βδομάδες μέσα στο 1951.
Γραμμένο σε ένα ρολό χαρτί, είχε τόση μεγάλη επιτυχία όταν κυκλοφόρησε, το 1957, ώστε μέσα σε ένα μήνα έγιναν τρεις επανεκδόσεις. Αναπόφευκτο για ένα βιβλίο που χαιρετίστηκε όχι μόνο ως πεμπτουσία της σκέψης της μπίτνικ γενιάς, αλλά και ως πολιτιστικό γεγονός. Η δική του φιλοδοξία ήταν να θεωρείται «ένας τζαζ ποιητής που παίζει ένα ατέλειωτο μπλουζ σε ένα κυριακάτικο απογευματινό jam session».
Ο Κέρουακ έλεγε ότι τις μέρες που έγραφε το βιβλίο κατανάλωνε μόνο τόνους καφέ. Ο θάνατος, πάντως, τον βρήκε νωρίς, στα 47 χρόνια του, από κίρρωση του ήπατος που του προκάλεσε η κατάχρηση αλκοόλ. Για τον αγαπημένο του φίλο, ο Αλεν Γκίνσμπεργκ έλεγε: «Ο Τζακ έγραφε από το βασίλειο της συνείδησης, εκεί όπου η συνείδηση είναι αυθόρμητη, εκεί όπου βασιλεύουν μόνο οι ήχοι».

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία, Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου 2010
Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ