KATYN

Χωρίς να είναι αριστούργημα η ταινία του Βάιντα, αποκαλύπτει ένα γεγονός που αμφισβητήθηκε έντονα για πολλά χρόνια, προκαλώντας ζωηρές αντιδράσεις και τριβές, στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Αν ο σκηνοθέτης δεν είχε την προσωπική μαρτυρία του πατέρα του, θα μπορούσε να θεωρηθεί εκ του πονηρού. Ζητώντας την εξιλέωση στη μνήμη του, καθώς και στη μνήμη όσων χάθηκαν για την ελευθερία, στο Κατίν, μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί ως φόρος τιμής σε αυτούς.

Για τον Αντρέι Βάιντα και την πλειοψηφία των Πoλωνών, ανέκαθεν, η χώρα τους υπέφερε στον Β' Π.Π., από τους Γερμανούς αλλά και από τους Σοβιετικούς. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Η ταινία μας αναφέρει μέσα από την προσωπική μαρτυρία του Αντρέι, πως μετά το Β' Π.Π και την μοιρασιά της Ευρώπης σε ζώνες επιρροής, η είσοδος της Πολωνίας στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας απετέλεσε την χαριστική βολή σε κάθε αντίθετη φωνή πάνω στην αμφισβήτηση / αναζήτηση των ευθυνών της στυγερής γενοκτονίας. Βλέποντας τα ντοκουμέντα που ήρθαν στο φως μετά την πτώση του Τείχους, φαίνεται πως για τη σφαγή του Κατίν, (όπως λέει η ταινία) το '42, την ευθύνη φέρουν οι Μπολσεβίκοι και ο Σταλινισμός που κυριαρχούσε και όχι οι Γερμανοί Ναζί.

Πολιτικά, ο μεγάλος Πολωνός δημιουργός παίρνει θέση, φορμαλιστικά όμως η ταινία παραμένει συμβατική και δέσμια του ακαδημαϊσμού, θυμίζοντάς μας ελάχιστα τις καλές στιγμές του άλλοτε πρωτοπόρου σκηνοθέτη. Βεβαίως το πρώτιστο σ΄αυτή την ταινία ήταν ν΄αναδείξει την μνήμη και ν' αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια, με μια ταινία για το ευρύ κοινό... Και στον τομέα αυτό τα κατάφερε αφού οι ερμηνείες, η φωτογραφία, το μοντάζ και η μουσική είναι επιπέδου χολιγουντιανής ταινίας. Άλλωστε πρόκειται για την ακριβότερη πολωνική παραγωγή. Τα σκηνικά και τα κοστούμια, αναπαριστούν πειστικά την ατμόσφαιρα και τον αέρα της εποχής.

Δείτε την για να βγάλετε και σεις τα δικά σας ολοκληρωμένα συμπεράσματα, ακόμα κι αν διαφωνείτε ιδεολογικά. Συζήτηση και προβληματισμό θα προκαλέσει ιδιαίτερα το τελευταίο εικοσάλεπτο. Αν το αντέξετε ... δείτε το, χωρίς προκατάληψη.

του Δημήτρη Παπαμίχου