Μπράβο κ. πρεσβευτά!

Μια από τις αρετές της διπλωματίας είναι, λένε, η διακριτικότητα! Οι διπλωμάτες σπουδάζουν, για να κρατούν τα προσχήματα. Σε «έκτακτες» περιπτώσεις, βέβαια, αυτές οι αρετές της διπλωματίας, όπως καταλαβαίνετε, αναγκαστικά πάνε περίπατο. Τα προσχήματα σπρώχνονται στην άκρη και αρχίζει η ωμότητα και ο εξευτελισμός.

Είχε μόλις τελειώσει η δημοσιογραφική προβολή του τελευταίου αντισοβιετικού παραληρήματος του Πολωνού σκηνοθέτη Αντρέι Βάιντα, «Katyn », μια ταινία γεμάτη ιστορικά ψέματα και συκοφαντίες, και ενώ έπεφταν οι τίτλοι του τέλους και οι 15 περίπου κριτικοί κινηματογράφου είχαμε σηκωθεί και μαζεύαμε τις τσάντες μας, βλέπουμε μια θλιβερή σκιά να μπαίνει στην αίθουσα, να στέκεται μπροστά από την πόρτα εξόδου του «Ιντεάλ» και να μας φράζει το δρόμο. Μια από τις δυο κυρίες που στέκονταν δίπλα στη σκιά, χωρίς να τη ρωτήσει κανένας, μας τη σύστησε: Ο κύριος, έδειξε τη σκιά, είναι ο κύριος πρέσβης της Πολωνίας!


Κανένας, βέβαια, δεν πίστεψε στ' αυτιά του και στα μάτια του! Τι δουλειά έχει ένας πρέσβης σε δημοσιογραφική προβολή, όπου οι κριτικοί βλέπουν μόνοι τους και απερίσπαστοι τις ταινίες, για να γράψουν ανεπηρέαστοι από ξένους παράγοντες και σκοτεινές εισβολές την κριτική τους. Τέτοιο φαινόμενο δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ και πουθενά στον κόσμο. Αλλά δεν πίστεψαν στ' αυτιά τους και στα μάτια τους και από την εμφάνιση της σκιάς. Ο κ. πρεσβευτής, και να με συγχωρεί, σε καμία περίπτωση δεν έμοιαζε με πρεσβευτή. Δεν ήταν τόσο το κοντό σουλούπι του και το κακόγουστο ντύσιμό του, ο καθένας ξέρει πως υπάρχουν και κοντοί και κακόγουστα ντυμένοι πρεσβευτές, όσο η αναξιοπρεπής γενικά στάση του. Ηξερε, φαίνεται, ότι διέπραττε διπλωματική απρέπεια και ήταν μαζεμένος, όμοια βρεγμένη γάτα.

Με καλύτερη αγωγή εμείς οι κριτικοί δεν τον πατήσαμε φεύγοντας αηδιασμένοι, όπως θα κάναμε αν θα είχαμε τη δική του συμπεριφορά. Τον ρωτήσαμε, βέβαια ξαφνιασμένοι, τι δουλειά έχει ένας πρεσβευτής σε κλειστή δημοσιογραφική προβολή. «Ηρθα, για όποιες τυχόν διευκρινίσεις», μας δικαιολογήθηκε κάνοντας ακόμα χειρότερα τα πράγματα.

Από πότε οι πρεσβευτές σοβαρών και πολιτισμένων χωρών, όπως η Πολωνία, στέκονται στις εξόδους των κινηματογράφων, όπως τα παιδιά που πουλούν χαρτομάντιλα, για «περισσότερες διευκρινίσεις», για ερμηνείες και διασαφηνίσεις, σκοτεινών, ίσως, πλευρών καλλιτεχνικών έργων; Από πότε οι πρεσβευτές, και με τι γνώσεις, αναλαμβάνουν ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα σε μια κινηματογραφική ταινία και στον κριτικό; Από πότε ο πρεσβευτής, με ποιο δικαίωμα και με ποιες γνώσεις, έρχεται να ερμηνεύσει και να συμπληρώσει το δημιουργό;


Στο σημείο αυτό είμαστε αναγκασμένοι να καταργήσουμε και εμείς τη διπλωματική γλώσσα και να μιλήσουμε ωμά, όπως ωμή ήταν η παρέμβαση του πρεσβευτή! Η σημερινή Πολωνία παραδομένη και γονατισμένη στους δυνατούς της δύσης, θέλοντας να δώσει τα διαπιστευτήριά της στην ΕΕ, στην Αμερική και στο ΝΑΤΟ, χρεώθηκε και υποχρεώθηκε (ή επέλεξε από μόνη της - το ίδιο κάνει), να συμμετάσχει και να συνεισφέρει και αυτή με τις πολιτικές, ιδεολογικές και καλλιτεχνικές της δυνάμεις στη διαστρέβλωση της ιστορίας και στο χτύπημα του κομμουνισμού. Δείγμα αυτής της άθλιας συμμετοχής είναι και η ταινία του Βάιντα. Και δείγμα αυτής της άθλιας συμμετοχής ήταν και η αντιδεοντολογική και αντιδιπλωματική παρέμβαση του πρεσβευτή. Ο άνθρωπος ήταν σε διατεταγμένη υπηρεσία. Εκτελούσε σημαδεμένη αποστολή!

Στο μικρό φορτισμένο διάλογο που ακολούθησε, στο διάδρομο και στο πόδι, ο πρεσβευτής, όπως κάνουν οι κοινοί μαυραγορίτες, αναξιοπρεπέστατα αγωνίστηκε να αποσπάσει τη συναίνεσή μας για ένα πιο «επίσημο» διάλογο, στην πρεσβεία του, ας πούμε! Η διακαής επιθυμία του, οι εντολές που πήρε καλύτερα, ήταν να (ξανά) ανοίξει και στη χώρα μας ο «διάλογος» για τις δολοφονίες των 15.000 Πολωνών αξιωματικών (1941-42), από τους ναζί, δολοφονίες που από το 1943 προσπαθούν να τις φορτώσουν στους σοβιετικούς παρ' όλες τις αποδείξεις που έχει προσκομίσει η ιστορία. Ατύχησες, κύριε πρεσβευτά. Η χώρα μας, δεν τσιμπάει σε τέτοιες αντικομμουνιστικές συκοφαντίες! Περιορίσου, λοιπόν, στα διπλωματικά σου καθήκοντα. Αυτές οι δουλειές, είναι δουλειές για πράκτορες!

Του Νίκου ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ